Tranh Phù Thế ( 浮世絵: Ukiyoe ) – là một cụm từ ta thường hay bắt gặp khi nghiên cứu về văn hóa Nhật Bản thế kỷ XVII-XIX. Nét văn hóa độc đáo đã gây ảnh hưởng lên nghệ thuật toàn thế giới này thật ra ẩn chứa những gì ?

Nguồn Gốc

Ukiyoe là một thể loại tranh của Nhật, thường được in lên các bản khắc bằng gỗ. Như hầu hết các nền văn minh khác lúc bấy giờ, nghệ thuật thường chỉ dành cho giới quý tộc. Đi ngược lại với xu hướng này, Ukiyoe khắc họa cuộc sống đời thường của người dân. Cụm từ Ukiyo ( 浮世–Tạm dịch: thế giới, thế gian trôi nổi ) chính là để biểu thị cho nguồn cảm hứng này. Và khi thêm 絵(Tranh) vào sau, đây trở thành những bức tranh bắt lấy cái phù du, lạc thú trong đời sống ngắn ngủi của con người.

Có người cho rằng Ukiyo bắt nguồn từ cụm từ đồng âm 憂き世 trong Phật giáo. Từ này ám chỉ cái sầu bi, tạm bợ của cuộc sống này.

Tranh Ukiyoe thời xưa đóng vai trò như các poster hay tạp chí ngày nay. Chúng được in với số lượng lớn để tiếp cận được với mọi tầng lớp người dân. Ngoài các bản khắc in gỗ, tranh Ukiyoe vẫn được vẽ lên giấy như bao loại tranh khác.

Sự Đa Dạng

Như đã đề cập, Ukiyoe còn được thường xuyên sử dụng với vai trò như poster quảng cáo ngày nay. Chính vì vậy nên Ukiyoe còn khắc họa những thể loại giải trí phổ biến thời bấy giờ. Tiêu biểu có thể kể đến các bức Bijin-ga: tranh vẽ những cô gái yêu kiều, diễm lệ hay Yakusha-ga: tranh vẽ các diễn viên Kabuki ( không khác gì poster cho các chương trình ca nhạc, gameshow đúng không các bạn ).

Phong cảnh cũng là chủ đề thường thấy trong những bức tranh Ukiyoe. Vào thời Edo – phố ăn chơi Yoshiwara cũng là nguồn cảm hứng bất tận cho Ukiyoe. Những bức tranh rực rỡ ánh đèn, khung cảnh nhộn nhịp toát lên từ từng nét khắc trên gỗ từ xưa đã giúp cho hơi thở của Ukiyoe tồn tại mạnh mẽ cùng dòng chảy thời gian.

Những Danh Họa Tiêu Biểu

Tiếp đến chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các họa sĩ nổi tiếng nhất ở dòng tranh Ukiyoe này. Các danh họa được đề cập đến sẽ chủ yếu sống vào thế kỷ XVIII – thời đại vàng son của Ukiyoe.

1/ Katsushika Hokusai ( 1760-1849 )

Nói đến Ukiyoe thì không thể không nhắc đến Katsushika Hokusai. Có thể nói ông là một trong những danh họa nổi tiếng nhất Nhật Bản. Phong cách của Katsushika đã để lại ảnh hưởng lớn đến cả những họa sĩ phương Tây. Tác phẩm nổi bât nhất của ông là tập tranh 富嶽三十六景: 36 Cảnh Núi Phú Sĩ. Chắc hẳn các bạn đã có lần thấy qua bức tranh “biểu tượng” của ông: Sóng Lớn Ngoài Khơi Kanagawa

2/Kitagawa Utamaro ( 1753-1806 )

Kitagawa Utamaro nổi tiếng với những bức tranh vẽ phụ nữ. Ông là tiên phong cho dạng tranh 大首絵 ( Một dòng tranh của Ukiyoe, tập trung khắc họa chân dung và các biểu cảm trên khuôn mặt ). Tập tranh được biết đến nhiều nhất của ông là 婦人相学十躰: 10 Nét Mặt của Phụ Nữ. Đến tận ngày nay, nét vẽ của Kitagawa vẫn làm say đắm lòng người với nét đẹp của Tokyo và con người Nhật Bản ngày xưa.

3/ Utagawa Hiroshige ( 1797-1858 )

Sau 36 Cảnh Núi Phú Sĩ của Katsushika, Utagawa đã đưa sự phổ biến của dòng tranh Ukiyoe vẽ phong cảnh lên một tầm cao mới với dòng tác phẩm không hè kém cạnh – 東海道五十三次: 53 Điểm Dừng Chân tại Tokaido. Trong số những tác phẩm đậm chất trữ tình thơ văn của ông, không thể không nói đến 大はしあたけの夕立: Cơn Mưa tại cầu Shin Ohashi và Atake. Bức tranh này đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho danh họa người Pháp Vincent Van Gohg.

4/ Utagawa Kuniyoshi ( 1797- 1861 )

Được biết đến qua dòng tranh Musha-e: tranh vẽ võ sĩ, Kuniyoshi ghi lại dấu ấn với phong cách phá cách và tự do của mình. Ông nổi tiếng với sự đa dạng trong tác phẩm.